Pırlantanın Taklitleri - Mozanit (Moissanite)

Elmas sadece mücevher sektörüne hitap eden bir mineral değildir, endüstride de elmasın kullanım alanı geniştir. Maliyeti yüksek olduğu için de gerek yerini alabilecek başka bir şey gerekse de sentetiğini ucuza üretebilmek için uzun yıllar çalışmalar yapıldı.

1891 yılında Arizona’da bir meteor kraterini incelerken Henri Moissan tarafından keşfedilen mineral ilk başta elmas zannedildi. Yıllar sonra bunun silisyum karbür olduğu anlaşıldı. Elmas gibi sert bir yapıya sahip olması ve ısı iletkenliğiyle bütün dikkatleri üstüne çekti. Onuruna bu keşfe “Moissanite” mozanit adı verildi.

Henri Moissan

Doğada çok ender bulunan bu mineralin sentezlenmesi elmasa göre daha kolay oldu. İlk başta endüstride büyük bir fayda sağlayan mozanit, daha güzel görünümde üretilerek 1998 yılında Charles & Colvard şirketi tarafından patentini alınarak kuyumculuk sektörüne adım attı.

Elmasın mohs sertlik eşelindeki değeri 10 iken taklitlerinden 9.25 ile ona en yakın olan mozanitti. Mozaniti geliştirme projelerinde 9.75 sertliğe kadar çıktığı bilinmektedir. Dispersiyon (ateş) denilen ışık saçma değeri, pırlantanın 2.5 katı olan mozanit elmasa göre daha parlak bir görünümdedir.

Mozanitin elmasa göre yüksek dispersiyonu

Elmasa yakın ısı iletkenliğine sahip olan mozanit eski tip ısı iletkenliği cihazlarıyla tespit edilememektedir. Özgül ağırlığı da 3.22 olduğundan kumpas karat ilişkisinde elmasın %10’luk yanılma payı içinde kalır ve bu yöntemle de ayırt edilemez.

Peki, mozanit ile pırlanta nasıl ayırt edilir?

Bunun için bilimsel iki yöntemden bahsedebiliriz.

İlk yöntem, elektrik iletkenliği farkından yararlanarak ayırt etmektir. Elmasların büyük çoğunluğu elektriğe karşı yalıtkandır. Bor içeren elmasların yarı iletken olduğu bilinmektedir. Oysa mozanit iyi bir elektrik iletkeni olduğu için açık farkları vardır. O yüzden ısı iletkenliğini ölçen cihaz geliştirilerek elektrik iletkenliğine de bakan versiyonu üretilmiştir.

Pırlanta, mozanit ve kübik zirkonun cihazla ayırt edilmesi

İkinci yöntem ise mozanitin içine giren ışığı çift kırmasından faydalanarak ayırt etmektir. Elmasın içine giren belli bir açıyla kırılarak elmas içinde hareket edip tekrar tek bir açıyla çıkış yapar. Mozanitin için giren ışık ise iki farklı açıyla kırılarak farklı açılarla hareket eder. O yüzden mozanitin içine baktığımızda her şeyden ikişer tane görürüz. Bu çift kırılmayı tablasından değil de yandaki fasetlerden daha rahat ayırt edebiliriz. Yandaki fasetlerin de en büyüğü bezel faseti olduğu genelde o tercih edilir.

Mozanitteki çift kırılma

Fiyat olarak küçük taşlarda elmasa yakın değerde olan mozanitin büyük taşlarda elmasa göre gayet düşük kaldığı görülmektedir. Bir uzman tarafından incelenmediği sürece ayırt edilmesi çok zordur.

Eski mozanitlerde hafiften yeşile çalan bir renk tonu vardı. Sonra uzun bir dönem pırlantanın I - J tonlarında üretildi. Yaklaşık üç yıl kadar önce de G - H ve E - F olarak iki farklı tonda daha üretilmeye başlandı. 

Pırlanta eğitimlerimize katılmak için başvuru formundan veya egitim@sinapirlanta.com mail adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz